محسن كدیور: چاره درد ما پناه بردن به حكومت سكولار نیست.
تهران-خبرگزاری كار ایران
محسن كدیور گفت: شاخص حكومت سالم از حكومت ناسالم مساله عدالت و ظلم است. نه اسلام و كفر و نه مساله فقاهت یا عدم فقاهت. .
وی كه در مراسم برگزار شده از سوی جبهه مشاركت ایران اسلامی در كانون توحید، تحت عنوان «علائم ولایت جائر» در شب عاشورا سخنرانی میكرد، به طرح این سئوال پرداخت: ولایت جائری كه در شرع مقدس حرام شمرده شده، هر گونه همكاری با او ممنوع داشته شده و تبعیت از او با تاكید فراوان مورد نقد قرار گرفته است، از چه شرایطی برخوردار است؟
وی در پاسخ به این پرسش اظهار داشت: طبق فرموده پیامبر اكرم (ص)، حكومت با كفر میپاید ولی با ظلم دوام نمیآورد. آنچه كه شرط اساسی یك حكومت سالم است، قبل از تدین، دادگری است و رعایت حق و حقوق است و حكومتها در این اسلام و سایر ادیان مساله ثانوی هستند و نه مساله اولیه. .وی با تاكید بر بدیهی بودن این اصل در دین افزود: متاسفیم از این كه در زمانی زندگی میكنیم كه مسائلی با ظاهرسازی و ریاكاری،از مساله اساسی عدالت و دادگری و انصاف با اهمیتتر شمرده شده است. .
وی با ذكر روایاتی در اهمیت شرط عدالت در حكومت افزود: قیام امام حسین (ع) قیام علیه ولایت جائر است. تردیدی نداریم كه شرعاً نباید تن به ولایت جائر داد و با او همكاری كرد.
وی با تاكید بر این كه شناخت جائر به لحاظ دینی، ارشادی و به حكم عقل است و تقلیدی نیستند، افزود: كلیات برای شناخت جائر را از علما میپرسیم، اما جزئیات در مقام تطبیق؛ وظیفه شرعی تكتك مكلفان و مومنان است.
وی افزود: جور و عدل، بیش از آن كه صفت شخص باشد، باید به عنوان صفت نظام و سیستمها در نظر گرفت و در ولایت جائر، جور صفت نحوهی اداره جامعه است و نه صفت والی. البته بی شك اگر كسی ولایتاش جائرانه باشد، در عدالت شخص او هم جای شك است.
وی تاكید كرد: امروز در نظامهای جائرانه میكوشند به رفتار خود ظاهر قانونی دهند. لذا امروز پیش از آنكه قانونی بودن اداره جامعهای شرط باشد، عادلانه بودن قانون آن جامعه شرط است. اشتباهی كه برخی بزرگان جامعه ما در آغاز اصلاحات انجام دادند همین نكته بود كه بر مطلق قانون انگشت گذاشتند و نه عادلانه كردن قانون.
كدیور تصریح كرد: اگر امروز در جامعهای پشت كوه قاف، آمدند و قانونی نوشتند و در آن تصریح به نامحدود بودن اختیارات راس هرم قدرت سیاسی كردند، نمیتوان روی این قانون انگشت نهاد.
وی از فرهنگ بومی و ملی به عنوان پوششی دیگر برای حكومت جائرانه نام برد و افزود: فرضاً در جامعهای دینی، روش جائرانه حتماً خود را به لباس دین در میآورد و به قول میرزای نایینی در آن جامعه با استبداد دینی مواجه خواهیم بود كه به مراتب از استبداد مطلق خطرناكتر است.
كدیور با تقسیمبندی شاخصههای حكمت جائر در چند عنوان، امكان انتقاد آزادانه و مخالفت مسالمتآمیز با حكومت را اولین شاخصه عنوان كرد و افزود: بحث از به دست گرفتن اسلحه نیست، بلكه بحث از سخن گفتن آزاد، روزنامههای آزاد، اینترنت و ... است و این كه آیا میتوان از این حكومت و مقامات مسئول او پرسش كرد یا نه؟
وی تاكید كرد: اگر در جامعهای مقامی وجود داشت كه او در هیچ نهادی موظف به پاسخگویی نباشد؛ در این صورت اولین شاخصه جائرانه بودن آن نظام محقق شده است.
وی افزود: اگر این نهادها به مشكل اسمی در جامعه باشد، عدالت هم اسماً در آن جامعه برقرار است و اگر این نهادها رسماً برقرار باشند، عدالت هم رسماً برقرار است.
وی تاكید كرد: امام علی (ع) میفرماید «پندارید حقی كه بر من گفته شود بر من سنگین میآید. هر كسی كه شنیدن حق بر او سنگین باشد، عمل به آن برایش دشوارتر است».
وی همچنین به «امنیت مالی منتقدان و مخالفان قانونی» اشاره كرد و گفت: اگر مخالفت صرف نكند و حكومت جائر كاری كند كه مشكلات زیادی برای منتقدین ایجاد شود، یكی دیگر از شاخصهها محقق شده است.
كدیور امنیت آبرویی را مشخصه دیگری عنوان كرد و گفت: در جامعهای كه هر روز منتقدان مورد تعرض و هجوم دستگاههای حكومتی قرار میگیرند، پروندههای نادرست و امور دروغ به آنها نسبت داده میشود، امنیت آبرویی آنها به هم خورده است.
وی افزود: باید دید حكومت با مخالفان و منتقدان خود مودبانه سخن میگوید و یا بیادبانه. همان طور كه علی (ع) مخالفان و منتقدان خود مودبانه سخن میگوید و یا بیادبانه. همان طور كه علی (ع) مخالفان خود را كه شمشیر كشیده بودند، برادران خود میدانست كه به او و یارانش ستم كردهاند و به آنها مشرك و كافر و منافق و ایادی دشمن نمیگفت.
وی «بیعت تحمیلی» را شاخص دیگر ولایت جاءر معرفی كرد و اظهار داشت: علت قیام سیدالشهدا همین مساله بود. بیعت حق است و تكلیف نیست.
وی شاخص دوم را اینگونه عنوان كرد: حكومتی كه برخلاف اراده ملی، افكار عمومی و رضایت شهروندانش اقدام میكند، حكومت جائر است.
وی تصریح كرد: اگر جایی رضایت مردم در مقابل رضایت خالق قرار گرفت، مومن بودن اقتضا میكند رضایت خود را مقدم بدانیم. اما بحث از رضایت مردم در امور مباح است و اكثر مسائل سیاسی در این حوزه قرار میگیرند.
شاخصه سوم حكومت جائر در اسلام از دید كدیور «میزان تملق، مداحی و شخص پرستی» بود.
وی در این زمینه اظهار داشت: باید دید چه میزان اشخاص محور هستند و نه اقوال و ملاكها.
وی افزود: در یكی از نمایشگاههای بینالمللی كتاب در خارج از كشور دیدم هر جامعهای كه از مردمسالاری و دموكراسی دورتر بود عكس رهبرانش در غرفههای این كشورها بزرگتر بود.
وی تاكید كرد: زمامداران باید جایشان در قلب مردم باشد. نیازی به عكس بیرونی نیست. مهم این است كه راز پیشرفت مردم با مداحی و تملق است یا با قابلیتها؟
این پژوهشگر دینی با اشاره به «عهدشكنی» به عنوان چهارمین شاخص حكومت جائر گفت: حكومتی كه به راحتی عقودی را كه با مردم بسته است، میگسلد، نشانه بیادبی دینی آن حكومت است.
وی افزود: بیشترین امری كه در دین ما بر آن تاكید شده است، قرارداد و عهدی است كه میبندیم. مهم هم نیست كه با چه كسی باشد، حتی اگر طرف قرار داد كافر باشد.
وی تصریح كرد: حكومتی كه به قانونی كه خود وضع كرده، عمل نمیكند مانند متولی امامزادهای است كه قبل از همه آبروی امامزاده خود را از بین برده است.
كدیور شاخص پنجم حكومت جائر در اسلام را «عدم صداقت، دورویی و تزویر» نام برد و گفت: حكومتی كه با مردم خود یك رو نباشد، با زبان صادقانه با مردم سخن نگوید، فرمانی علنی و فرمانی پنهانی داشته باشد، مردم را با فرمان علنی سرگرم كند، اما به خواص و مسئولین و منصوبین فرمان خاص صادر كند، در چنین حالتی مردم به آن حكومت اطمینان نخواهند كرد.
وی تاكید كرد: حكومت به مردم خود نیاز دارد. برای روزهای سختی و مبادا باید طوری بود كه اگر حكومت سخنی گفت، مورد پذیرش مردم قرار گیرد. اما اگر حكومتی وقت و بی وقت به مردم دروغ گفت، مانند چوپان دروغگویی میشود كه وقتی گرگ واقعاً آمده، هر چه فریاد میكشد دیگر كسی باور نمیكند.
وی با اشاره به این كه «دروغ» از گناهان كبیرهای است كه عدالت را ساقط میكند، افزود: اگر كسی یك بار دروغ گفت و توبه نكرد، عدالتش رفته است، اما اگر كسی رویهاش در اداره حكومت، عدم صداقت شد، آن وقت به شكل نهادینه از این روش پسندیده دینی فاصله گرفته است.
وی افزود: صداقت آیینه این است كه آیا ولایت عادلانه است یا جائرانه. هر كسی میتوان در این زمینه به ضمیر ذهنی خود مراجعه كند.
شاخص ششم حكومت جائر در اسلام را كدیور این گونه بیان كرد: اگر حكومتی از مردم خود تقاضای اطاعت مطلق، تبعیت محض و بی چو و چرا كرد، بی برو برگرد ضوابط حكومت جائر را در خود محقق كرده است.
وی افزود: این عبارت شرك آلودی است برای غیر معصوم. ما حق نداریم از احدی غیر از خدا و رسول و ائمه این گونه اطاعت كنیم. حتی نسبت به رسول و ائمه هم این گونه اطاعت كردن جای بحث دارد.
وی با اشاره به آیه 31 سوره توبه افزود: خداوند یهودیان را خدمت میكند كه اینها روحانیون خودشان را به جای خدا، «رب» گرفته بودند. در این مورد امام معصوم میفرماید آنها روحانیون خود را سجده نمیكردند، بلكه اطاعت كردند از روحانیونشان در معصیت خداوند.
وی افزود: حكومتهای سالم، مردم را پرسشگر و منتقد میخواهند. مردم را چون گوسفند میخواهد. حكومتی كه فكر میكند هر چه مردم كمتر پرسشگر باشند و احمق باشند، پس بهترند، این حكومت از مسیر عدالت خارج شده است.
كدیور افزود: شاخص هفتم كه نزدیك به شاخص ششم است، قایل شدن به اختیارات نامحدود و مطلق و نظارت ناپذیر یا به زبان دیگر تمركز قدرت و عدم توزیع عادلانه آن در جامعه است.
وی در ادامه اظهار داشت: برای این كه قدرت پاك و سالم باشد، چارهای نداریم جز این كه قدرت را پاسخگو و مسئول كنیم. بعضی نهادهای نظارتی را بر پا كنیم كه سنتی دینی و اسلامی است و صرفاً از فلاسفه غربی نیامده است.
وی با ذكر برخی روایات دینی تاكید كرد: كسی كه این امر را انكار كند مانند این است كه سایر ضروریات دینی مثل نماز را منكر شود.
وی افزود: فعال مایشاء بودن و مطلقالاختیار بودن غیر معصوم را هر كس از احكام دین بشمارد، لااقل مبدع خواهد بود. مقام «لایسئل و عما یفعل و هم یسئلون» فقط مقام ربوبی است و از غیر او امكان پرسش وجود دارد.
وی در بیان شاخص هفتم و با اشاره به شیوه حكومت دیكتاتور عراق، صدام، گفت: ولایتی جائر است كه در آن محدودیت زمانی برای تصدی قدرت سیاسی پیشبینی نشده باشد و قدرت سیاسی موقت نباشد و مادامالعمر باشد.
وی افزود: آب كه مایع حیات است اگر بماند میگندد. اگر میخواهیم قدرت مرداب نشود، باید چون رودخانه جاری شود.
كدیور شاخص نهم حكومت جائر در اسلام را «چگونگی قضاوت در جامعه» معرفی كرد و افزود: اگر عقربه قضاوت را سیاست تعیین كرد و قضاوت بیطرفانه نباشد و مطابق انصاف و عقل نباشد، نشانه جور حكومت است.
كدیور دهمین و آخرین شاخصه حكومت جائر را «عدم توزیع عادلانه ثروت" معرفی كرد و اظهار داشت: اگر در جامعهای ثروت ملی به شكل عادلانهای تقسیم نشود و به قول حضرت علی (ع) كوه ثروت در مقابل درههای عمیق فقر ایجاد شده باشد، نمیتوان گفت آن جامعه عادلانه است.
وی تصریح كرد: این مسائل هم با دستورالعمل و بخشنامه حل نمیشود. تعدیل اقتصادی بیش از همه به علم و دانش اقتصاد نیاز دارد. مهم این است كه مقربان به درگاه قدرت از امتیازات بیشتر مالی بهرهمندند یا خیر.
وی پس از ذكر 10 شاخص حكومت جائر گفت: وظیفه شرعی در مقابل ولایت جائر كاری است كه سیدالشهدا صورت داد و زندهیاد مرحوم دكتر علی شریعتی در این زمینه گفت: آنها كه رفتند كار حسینی كردند و آنها كه ماندند كار زینبی كنند و گرنه یزیدیاند.
كدیور در بخش پرسش و پاسخ در رابطه با جایگزینی حكومت سكولار به جای حكومت دینی برای رفع برخی موانع، ضمن اظهار مخالفت گفت: امروز سوء استفاده از دین به جایی رسیده كه برای همراهی دین عدهای هوس مخالفت میكنند.
وی افزود: حكومت در حد و ذات خود امری دینی نیست و حكومت وظیفه اصلیاش تامین امنیت و نظم و رفاه عمومی است.
وی تاكید كرد: اگر حكومتی دینی میشود، جامعه است كه آن را دینی میكند. در یك جامعه دینی از باب «از كوزه همان برون تراود كه در اوست» حكومت نمیتواند نسبت به ارزشهای دینی بیتفاوت باشد.
وی افزود: امر حكومت داری امری فنی است و ربطی به این دین و آن دینی ندارد. ترافیك، آلودگی هوا و تورم و ... اینها ربطی به دین ندارند. اما اگر منظور این باشد كه ارزشهای دینی را نخواهیم كه در جامعه رعایت كنیم، من نمیپسندم.
وی تاكید كرد: چاره درد ما پناه بردن به حكومت سكولار نیست. مشكل ما جهل برخی از جامعه است كه برخی نااهلان از آن استفاده ابزاری میكنند. برخی از رقت احساس دینی مردم سوء استفاده میكنند.
سه شنبه 12 اسفند
تهران-خبرگزاری كار ایران
محسن كدیور گفت: شاخص حكومت سالم از حكومت ناسالم مساله عدالت و ظلم است. نه اسلام و كفر و نه مساله فقاهت یا عدم فقاهت. .
وی كه در مراسم برگزار شده از سوی جبهه مشاركت ایران اسلامی در كانون توحید، تحت عنوان «علائم ولایت جائر» در شب عاشورا سخنرانی میكرد، به طرح این سئوال پرداخت: ولایت جائری كه در شرع مقدس حرام شمرده شده، هر گونه همكاری با او ممنوع داشته شده و تبعیت از او با تاكید فراوان مورد نقد قرار گرفته است، از چه شرایطی برخوردار است؟
وی در پاسخ به این پرسش اظهار داشت: طبق فرموده پیامبر اكرم (ص)، حكومت با كفر میپاید ولی با ظلم دوام نمیآورد. آنچه كه شرط اساسی یك حكومت سالم است، قبل از تدین، دادگری است و رعایت حق و حقوق است و حكومتها در این اسلام و سایر ادیان مساله ثانوی هستند و نه مساله اولیه. .وی با تاكید بر بدیهی بودن این اصل در دین افزود: متاسفیم از این كه در زمانی زندگی میكنیم كه مسائلی با ظاهرسازی و ریاكاری،از مساله اساسی عدالت و دادگری و انصاف با اهمیتتر شمرده شده است. .
وی با ذكر روایاتی در اهمیت شرط عدالت در حكومت افزود: قیام امام حسین (ع) قیام علیه ولایت جائر است. تردیدی نداریم كه شرعاً نباید تن به ولایت جائر داد و با او همكاری كرد.
وی با تاكید بر این كه شناخت جائر به لحاظ دینی، ارشادی و به حكم عقل است و تقلیدی نیستند، افزود: كلیات برای شناخت جائر را از علما میپرسیم، اما جزئیات در مقام تطبیق؛ وظیفه شرعی تكتك مكلفان و مومنان است.
وی افزود: جور و عدل، بیش از آن كه صفت شخص باشد، باید به عنوان صفت نظام و سیستمها در نظر گرفت و در ولایت جائر، جور صفت نحوهی اداره جامعه است و نه صفت والی. البته بی شك اگر كسی ولایتاش جائرانه باشد، در عدالت شخص او هم جای شك است.
وی تاكید كرد: امروز در نظامهای جائرانه میكوشند به رفتار خود ظاهر قانونی دهند. لذا امروز پیش از آنكه قانونی بودن اداره جامعهای شرط باشد، عادلانه بودن قانون آن جامعه شرط است. اشتباهی كه برخی بزرگان جامعه ما در آغاز اصلاحات انجام دادند همین نكته بود كه بر مطلق قانون انگشت گذاشتند و نه عادلانه كردن قانون.
كدیور تصریح كرد: اگر امروز در جامعهای پشت كوه قاف، آمدند و قانونی نوشتند و در آن تصریح به نامحدود بودن اختیارات راس هرم قدرت سیاسی كردند، نمیتوان روی این قانون انگشت نهاد.
وی از فرهنگ بومی و ملی به عنوان پوششی دیگر برای حكومت جائرانه نام برد و افزود: فرضاً در جامعهای دینی، روش جائرانه حتماً خود را به لباس دین در میآورد و به قول میرزای نایینی در آن جامعه با استبداد دینی مواجه خواهیم بود كه به مراتب از استبداد مطلق خطرناكتر است.
كدیور با تقسیمبندی شاخصههای حكمت جائر در چند عنوان، امكان انتقاد آزادانه و مخالفت مسالمتآمیز با حكومت را اولین شاخصه عنوان كرد و افزود: بحث از به دست گرفتن اسلحه نیست، بلكه بحث از سخن گفتن آزاد، روزنامههای آزاد، اینترنت و ... است و این كه آیا میتوان از این حكومت و مقامات مسئول او پرسش كرد یا نه؟
وی تاكید كرد: اگر در جامعهای مقامی وجود داشت كه او در هیچ نهادی موظف به پاسخگویی نباشد؛ در این صورت اولین شاخصه جائرانه بودن آن نظام محقق شده است.
وی افزود: اگر این نهادها به مشكل اسمی در جامعه باشد، عدالت هم اسماً در آن جامعه برقرار است و اگر این نهادها رسماً برقرار باشند، عدالت هم رسماً برقرار است.
وی تاكید كرد: امام علی (ع) میفرماید «پندارید حقی كه بر من گفته شود بر من سنگین میآید. هر كسی كه شنیدن حق بر او سنگین باشد، عمل به آن برایش دشوارتر است».
وی همچنین به «امنیت مالی منتقدان و مخالفان قانونی» اشاره كرد و گفت: اگر مخالفت صرف نكند و حكومت جائر كاری كند كه مشكلات زیادی برای منتقدین ایجاد شود، یكی دیگر از شاخصهها محقق شده است.
كدیور امنیت آبرویی را مشخصه دیگری عنوان كرد و گفت: در جامعهای كه هر روز منتقدان مورد تعرض و هجوم دستگاههای حكومتی قرار میگیرند، پروندههای نادرست و امور دروغ به آنها نسبت داده میشود، امنیت آبرویی آنها به هم خورده است.
وی افزود: باید دید حكومت با مخالفان و منتقدان خود مودبانه سخن میگوید و یا بیادبانه. همان طور كه علی (ع) مخالفان و منتقدان خود مودبانه سخن میگوید و یا بیادبانه. همان طور كه علی (ع) مخالفان خود را كه شمشیر كشیده بودند، برادران خود میدانست كه به او و یارانش ستم كردهاند و به آنها مشرك و كافر و منافق و ایادی دشمن نمیگفت.
وی «بیعت تحمیلی» را شاخص دیگر ولایت جاءر معرفی كرد و اظهار داشت: علت قیام سیدالشهدا همین مساله بود. بیعت حق است و تكلیف نیست.
وی شاخص دوم را اینگونه عنوان كرد: حكومتی كه برخلاف اراده ملی، افكار عمومی و رضایت شهروندانش اقدام میكند، حكومت جائر است.
وی تصریح كرد: اگر جایی رضایت مردم در مقابل رضایت خالق قرار گرفت، مومن بودن اقتضا میكند رضایت خود را مقدم بدانیم. اما بحث از رضایت مردم در امور مباح است و اكثر مسائل سیاسی در این حوزه قرار میگیرند.
شاخصه سوم حكومت جائر در اسلام از دید كدیور «میزان تملق، مداحی و شخص پرستی» بود.
وی در این زمینه اظهار داشت: باید دید چه میزان اشخاص محور هستند و نه اقوال و ملاكها.
وی افزود: در یكی از نمایشگاههای بینالمللی كتاب در خارج از كشور دیدم هر جامعهای كه از مردمسالاری و دموكراسی دورتر بود عكس رهبرانش در غرفههای این كشورها بزرگتر بود.
وی تاكید كرد: زمامداران باید جایشان در قلب مردم باشد. نیازی به عكس بیرونی نیست. مهم این است كه راز پیشرفت مردم با مداحی و تملق است یا با قابلیتها؟
این پژوهشگر دینی با اشاره به «عهدشكنی» به عنوان چهارمین شاخص حكومت جائر گفت: حكومتی كه به راحتی عقودی را كه با مردم بسته است، میگسلد، نشانه بیادبی دینی آن حكومت است.
وی افزود: بیشترین امری كه در دین ما بر آن تاكید شده است، قرارداد و عهدی است كه میبندیم. مهم هم نیست كه با چه كسی باشد، حتی اگر طرف قرار داد كافر باشد.
وی تصریح كرد: حكومتی كه به قانونی كه خود وضع كرده، عمل نمیكند مانند متولی امامزادهای است كه قبل از همه آبروی امامزاده خود را از بین برده است.
كدیور شاخص پنجم حكومت جائر در اسلام را «عدم صداقت، دورویی و تزویر» نام برد و گفت: حكومتی كه با مردم خود یك رو نباشد، با زبان صادقانه با مردم سخن نگوید، فرمانی علنی و فرمانی پنهانی داشته باشد، مردم را با فرمان علنی سرگرم كند، اما به خواص و مسئولین و منصوبین فرمان خاص صادر كند، در چنین حالتی مردم به آن حكومت اطمینان نخواهند كرد.
وی تاكید كرد: حكومت به مردم خود نیاز دارد. برای روزهای سختی و مبادا باید طوری بود كه اگر حكومت سخنی گفت، مورد پذیرش مردم قرار گیرد. اما اگر حكومتی وقت و بی وقت به مردم دروغ گفت، مانند چوپان دروغگویی میشود كه وقتی گرگ واقعاً آمده، هر چه فریاد میكشد دیگر كسی باور نمیكند.
وی با اشاره به این كه «دروغ» از گناهان كبیرهای است كه عدالت را ساقط میكند، افزود: اگر كسی یك بار دروغ گفت و توبه نكرد، عدالتش رفته است، اما اگر كسی رویهاش در اداره حكومت، عدم صداقت شد، آن وقت به شكل نهادینه از این روش پسندیده دینی فاصله گرفته است.
وی افزود: صداقت آیینه این است كه آیا ولایت عادلانه است یا جائرانه. هر كسی میتوان در این زمینه به ضمیر ذهنی خود مراجعه كند.
شاخص ششم حكومت جائر در اسلام را كدیور این گونه بیان كرد: اگر حكومتی از مردم خود تقاضای اطاعت مطلق، تبعیت محض و بی چو و چرا كرد، بی برو برگرد ضوابط حكومت جائر را در خود محقق كرده است.
وی افزود: این عبارت شرك آلودی است برای غیر معصوم. ما حق نداریم از احدی غیر از خدا و رسول و ائمه این گونه اطاعت كنیم. حتی نسبت به رسول و ائمه هم این گونه اطاعت كردن جای بحث دارد.
وی با اشاره به آیه 31 سوره توبه افزود: خداوند یهودیان را خدمت میكند كه اینها روحانیون خودشان را به جای خدا، «رب» گرفته بودند. در این مورد امام معصوم میفرماید آنها روحانیون خود را سجده نمیكردند، بلكه اطاعت كردند از روحانیونشان در معصیت خداوند.
وی افزود: حكومتهای سالم، مردم را پرسشگر و منتقد میخواهند. مردم را چون گوسفند میخواهد. حكومتی كه فكر میكند هر چه مردم كمتر پرسشگر باشند و احمق باشند، پس بهترند، این حكومت از مسیر عدالت خارج شده است.
كدیور افزود: شاخص هفتم كه نزدیك به شاخص ششم است، قایل شدن به اختیارات نامحدود و مطلق و نظارت ناپذیر یا به زبان دیگر تمركز قدرت و عدم توزیع عادلانه آن در جامعه است.
وی در ادامه اظهار داشت: برای این كه قدرت پاك و سالم باشد، چارهای نداریم جز این كه قدرت را پاسخگو و مسئول كنیم. بعضی نهادهای نظارتی را بر پا كنیم كه سنتی دینی و اسلامی است و صرفاً از فلاسفه غربی نیامده است.
وی با ذكر برخی روایات دینی تاكید كرد: كسی كه این امر را انكار كند مانند این است كه سایر ضروریات دینی مثل نماز را منكر شود.
وی افزود: فعال مایشاء بودن و مطلقالاختیار بودن غیر معصوم را هر كس از احكام دین بشمارد، لااقل مبدع خواهد بود. مقام «لایسئل و عما یفعل و هم یسئلون» فقط مقام ربوبی است و از غیر او امكان پرسش وجود دارد.
وی در بیان شاخص هفتم و با اشاره به شیوه حكومت دیكتاتور عراق، صدام، گفت: ولایتی جائر است كه در آن محدودیت زمانی برای تصدی قدرت سیاسی پیشبینی نشده باشد و قدرت سیاسی موقت نباشد و مادامالعمر باشد.
وی افزود: آب كه مایع حیات است اگر بماند میگندد. اگر میخواهیم قدرت مرداب نشود، باید چون رودخانه جاری شود.
كدیور شاخص نهم حكومت جائر در اسلام را «چگونگی قضاوت در جامعه» معرفی كرد و افزود: اگر عقربه قضاوت را سیاست تعیین كرد و قضاوت بیطرفانه نباشد و مطابق انصاف و عقل نباشد، نشانه جور حكومت است.
كدیور دهمین و آخرین شاخصه حكومت جائر را «عدم توزیع عادلانه ثروت" معرفی كرد و اظهار داشت: اگر در جامعهای ثروت ملی به شكل عادلانهای تقسیم نشود و به قول حضرت علی (ع) كوه ثروت در مقابل درههای عمیق فقر ایجاد شده باشد، نمیتوان گفت آن جامعه عادلانه است.
وی تصریح كرد: این مسائل هم با دستورالعمل و بخشنامه حل نمیشود. تعدیل اقتصادی بیش از همه به علم و دانش اقتصاد نیاز دارد. مهم این است كه مقربان به درگاه قدرت از امتیازات بیشتر مالی بهرهمندند یا خیر.
وی پس از ذكر 10 شاخص حكومت جائر گفت: وظیفه شرعی در مقابل ولایت جائر كاری است كه سیدالشهدا صورت داد و زندهیاد مرحوم دكتر علی شریعتی در این زمینه گفت: آنها كه رفتند كار حسینی كردند و آنها كه ماندند كار زینبی كنند و گرنه یزیدیاند.
كدیور در بخش پرسش و پاسخ در رابطه با جایگزینی حكومت سكولار به جای حكومت دینی برای رفع برخی موانع، ضمن اظهار مخالفت گفت: امروز سوء استفاده از دین به جایی رسیده كه برای همراهی دین عدهای هوس مخالفت میكنند.
وی افزود: حكومت در حد و ذات خود امری دینی نیست و حكومت وظیفه اصلیاش تامین امنیت و نظم و رفاه عمومی است.
وی تاكید كرد: اگر حكومتی دینی میشود، جامعه است كه آن را دینی میكند. در یك جامعه دینی از باب «از كوزه همان برون تراود كه در اوست» حكومت نمیتواند نسبت به ارزشهای دینی بیتفاوت باشد.
وی افزود: امر حكومت داری امری فنی است و ربطی به این دین و آن دینی ندارد. ترافیك، آلودگی هوا و تورم و ... اینها ربطی به دین ندارند. اما اگر منظور این باشد كه ارزشهای دینی را نخواهیم كه در جامعه رعایت كنیم، من نمیپسندم.
وی تاكید كرد: چاره درد ما پناه بردن به حكومت سكولار نیست. مشكل ما جهل برخی از جامعه است كه برخی نااهلان از آن استفاده ابزاری میكنند. برخی از رقت احساس دینی مردم سوء استفاده میكنند.
سه شنبه 12 اسفند
تعليق